هوالفتاح العلیم - نمونه سوالات درس شیمی ۱- اول دبیرستان

بسم الله الرحمن الرحیم        هست کلیددر  گنج حکیم

  با تشکر از www.shimiehsalaval.persianblog.com

·                طلای سیاه ، اندوخته روبه پایان
جایگزین نفت
یکی از جایگزین های احتمالی نفت ، تولید سوخت مایع از ذغال سنگ است . انرژی هسته ای ، انرژی خورشیدی ، انرژی باد ، انرژی موج های دریا و انرژی زمین گرمایی هم می توانند منابی برای تامین انرژی باشند . همچنین گاز طبیعی که بیشتر CH4 است و به صورت فشرده در مخزن های CNG که قابل پر شدن دوباره هستند را می توان به عنوان سوخت خوردروها جایگزین کرد . برای ساختن هم م یتوان از جایگزین هایی مثل زغال سنگ ، آب و هوا استفاده کرد .
خود آزمایی
?- کدام آلکان زیر سریعتر از لیوان بیرون می ریزد؟
الف) C₁₀H₂₂
ب)   C₁₆H₃₄
ج)    C₈H₁₈
د)    C₁₅H₃₂
?- فرمول C_nH_2n+2 مربوط به کدام است ؟
الف) آلکان
ب) آلکن
ج) آلکین
د) همپار
?- کدام فرآورده زیر در سوختن کامل و ناقص یک آلکان تولید می شود ؟
الف) C
ب) Co
ج)₂CO
د) H₂O
?- از سوختن یک مول از کدام آلکان های زیر انرژی گرمایی بیشتری آزاد می شود ؟
الف) متان
ب) بوتان
ج) اوکتان
د) هپتان
?- کدامیک کاتالیزگر فرآیند کراکینگ است ؟
الف) SO₂
ب) Fe₃O₄
ج) Fe₂O₃
د) AL₂O₃
?- کدام هیدروکربن های زیر در موتور خودروها بهتر می سوزد ؟
الف) آلکان های راست زنجیر
ب) آلکن های راست زنجیر
ج) آلکان ها یشاخه دار
د) هگزان و هپتان
?- افزایش تترااتیل سرب چند عدد بر عع اوکتان بنزین اضافه می کند ؟
الف) یک
ب) دو
ج) سه
د) چهار
?- دمای ذوب و جوش آلکان ها با افزایش جرم مولی .......... و گرانوری آنها .......... می یابد .
الف) کاهش – کاهش
ب) افزایش – افزایش
ج) افزایش – کاهش
د) کاهش افزایش
?- وارد شدن عنصرها یدیگر در ساختار هیدروکربن ها کدام ویژگی زیر را به شدت تغییر می دهد ؟
الف) دمای جوش
ب) دمای ذوب
ج) گرانوری
د) واکنش پذیری
??- تفاوت آلکان های راست زنجیر باهم درکدام است ؟
الف) در تعداد اتم های کربن
ب) در تعداد عامل (- CH2 - )
ج) در تعداد اتم های هیدروژن
د) هر سه مورد درست است .
سئوالات تشریحی
?- به نظر شما چگونه می توان تمام شدن نفت را که یک منبع تمدید ناپذیر است به تاخیر انداخت ؟
?- از بنزین ، گازوئیل و قیر کدامیک سرعیتر جاری می شود ؟
?- منظور از برش نفتی چیست ؟ شرح دهید
?- عمل کراکنیک چیست و به چه منظور انجام می شود ؟
?- چرا متان با اینکه فراوان تر از اتن (اتیلن ) است در صنایع پتروشیمیایی بکار نمی رود ؟
?- انواع سوختن هیدروکربن ها را بنویسید .
?- ویژگی مهم آلکان ها چیست ؟
?- تفاوت هیدروکربن های سیر شده و سیر نشده در چیست ؟
?- برای ساختن ، چه چیزهایی را می توان به جای نفت جایگزین کرد ؟
??- واژه های زیر را شرح دهید .
عدد اوکتان – فراورده ها یپتروشیمایی – گرانروی – هم پار – شیمی آلی – آلکان

بخش 4   
طلای سیاه ، اندوخته روبه پایان
پس از آب ، نفت فراوان ترین مایع در بخش های بالایی پوسته زمین است . نفت یک منبع غنی از مواد شیمیایی است . حدود 87% هر بشکه نفت برای سوزاندن و 13% برای ساخت بکار می رود . بی توجهی در مصرف نفت باعث ورود مقادیر زیادی Co2 در هوا و آلودگی هوا می شود .
به زغال سنگ ، نفت خام و گاز طبیعی ، سوخت های فسیلی می گویند . سوخت های فسیلی منابعی تجدید ناپذیرند زیرا تشکیل آنها بسیار آهسته است و سرانجام روزی تمام خواهد شد .
پالایش نفت خام
نفتی که از چاه بیرون آورده می شود نفت خام نام دارد . پس از جداکردن نمک ها و اسید ها ،هیدروکربن های باقی مانده را پالایش می کنند . عمل پالایش با تقطیر جزء به جزء نفت خام انجام می شود . در آغاز نفت خام را در کوره تا Cْ 400 گرم می کنند سپس آن را با پمپ به پائین برج تقطیر که بیش از 30 متر ارتفاع دارد می فرستند . مولکول های کوچکتر و سبکتر و زود جوش تر به سوی بالا ستون تقطیر می روند و مولکول ها یسنگین تر و دیر جوش تر به سمت پائین برج می روند .(مطابق شکل ?- یک برج تقطیر، صفحه 118 کتاب.)
برش گازی نفت شامل ترکیبهایی با نقطه جوش پائین است . مولکول های این گازها از 1 تا 4 اتم کربن دارند . برش های مایع نفت که شامل بنزین ، نفت و روغن های سنگین تر هستند شامل مولکول های ? تا 20 کربن هستند . برش جامد و روغنی که حتی در دماهای بالا بخار نمی شوند مولکول هایی با بیش از 20 اتم کربن هستند .
شیمی آلی
بخشی از علم شیمی است که درباره مواد آلی گفتگو می کند . ویژگی آشکار ترکیب های آلی وجود اتمهای کربن در همه آنهاست . از این رو شیمی آلی را شیم یترکیب های کربن نیز می گویند .
هیدروکربن های سیر شده یا آلکان ها
در یک آلکان ، هر اتم کربن با چهار پیوند به چهار اتم دیگر متصل شده است . این ، بیش ترین تعداد اتمی است که می تواند به یک اتم کربن دیگر متصل شود . به این علت آلکان ها راهیدروکربنهای سیر شده می گویند . نام اعضای این خانواده از دو بخش تشکیل شده است . بخش اول تعداد اتم های کربن و بخش دوم لفظ " ان " است. متان نخستین و ساده ترین عضو این گروه است . متان – اتان – پروپان – بوتان –پنتان - هگزان – هپتان – اوکتان – نونان – دکان – نام آلکان های 1 کربنه تا 10 کربنه است .
آلکان ها می توانند راست زنجیر یا شاخه دار باشند . مولکول هایی که فرم مولکولی یکسان دارند ، اما آرایش اتم ها در آنها متفاوت است . هم پاریاایزوم می نامند . آلکان هایی که چهار یا تعداد بیش تری اتم کربن داشته باشند دارای ایزوم هستند . همه ی آلکان ها ، گازها ، مایع ها یا جامدهایی بی رنگ هستند که با افزایش اعداد کربن به نقطه جوش و گرانوری آنها افزایش می یابد . همه ی آلکان ها در هوا با شعله زرد – آبی تمیزی می سوزند .
سوختن هیدروکربن ها
انرژی نورانی و گرمایی + آب + گازکربن دی اکسید             گاز اکسیژن + هیدروژن
معادله بالا ، سوختن کامل یک هیدروکربن را نشان می دهد . انرژی آزاد شده را می توان بر حسب KJ/mol بیان کرد .
اگر مقدار اکسیژن کافی نباشد ، سوختن ناقص خواهد بود .
در سوختن ناقص ، افزون بر کربن د یاکسید آب ، مقداری کربن مونوکسید (CO) نیز تشکیل می شود و در صورتی که اکسیژن باز هم کمتر شود ، مقداری دوده به عنوان فرآورده های مرغی تولید می شود .
بهبود کیفیت سوخت
در سال ???? ، شیمیدان ها فرآیند کراکینگ را برای شکستن مولکول های نفت چراغ به مولکول های کوچک تر طراح یمی کردند . در این فرآیند ، نفت چراغ تا حدود Cْ 700 گرم می شود . برا ینمونه ممکن است یک مولکول با 16 اتم کربن شکسته شود و دو مولکول با ? اتم کربن به وجود آید . در عمل می توان مولکول هایی را که از ? تا 14 یا تعداد بیش تری اتم کربن دارند ، از راه کراکینگ مولکول های بزرگ تر بدست آورد . مولکول های ? تا ?? کربنه برای استفاده در بنزین سودمند هستند . به طور معمول بیش از یک سوم نفت خام کراکینگ می شود . بازده این فرآیند را با افزودن کاتالیز گرمای مناسب مانند آلومینیوم اکسید (AL₂O₃ ) بالا برده اند . فرایند کراکینگ کاتالیزی از نظر مصرف انرژی کارایی بهتری دارد زیرا به جای Cْ700 رد دمای Cْ 500 انجام می شود .
عدد اوکتان و روش های بالا بردن آن
بنزینی که بیشتر از آلکان های راست زنجیر مانند هگزان ، هپتان ، و اوکتان تشکیل شده است ، به آسانی می سوزد و موجب کوبش (تق تق کردن ) موتور می شود .
آلکانهای شاخ دار در موتور خودروها بهتر از آلکان های راست زنجیر می شوند . مثلاً ایزواوکتان که یکی از همپارهای اوکتان است . بسیار خوش سوز می باشد .
عدد اوکتان ، عددی برای بیان کردن میزان خوش سوزی یک هیدروکربن است .هرچی عدد اوکتان بزرگتر باشد خواص ضد کوبش بنزین بیشتر است و بنزین مرغوب تر است . یک راه نسبتاً ارزان برای بالا بردن عدد اوکتان افزودن   تترا اتیل سرب       pb ₄(C₂H₅) به بنزین است .
هیدروکربن های سیرنشده
در این نوع هیدروکربن ها حداقل دو اتم کربن می توان یافت که به جای چهار اتم ، تنها با سه یا دو اتم پیوند دارد . آلکن ها و آلکین ها و اتین ساده ترین عضو آلکین هاست .

اتن (اتیلن )     CH₂=CH₂

اتین (استیلن )   CH = CH
واکنش پذیری هیدروکربن های سیر نشده ، بیشتر از آلکان ها است .

فرآورده های پتروشیمیایی
امروزه بسیاری از اشیاء و مواد متداول ساختنی هستند که به وسیله صنایع شیمیایی از نفت یا گاز طبیعی به دست می آیند . این ترکیب ها را فرآورده های پتروشیمیایی می نامند .برخی از این مواد مثل پاک کننده ، حشره کش ها و مواد دارویی و آرایشی به طور مستقیم استفاده می شوند و ل یبیشتر این مواد به عنوان ماده اولیه در تولید ترکیب های دیگر به ویژه پلاستیک ها بکار می روند .
کاربرد اتن در پتروشیمی
یکی از آلکن های مهم صنعتی اتن است . واکنش پذیری پیوند ده گانه در اتن بسیار زیاد است . از این رو به آسانی می توان آن را به بسیاری از فرآورده ها یسودمند تبدیل کرد . برای مثل وقتی که یک مولکول آب با پیوند دوگانه ی یک مولکول اتن واکنش می دهد اتانول(اتین الکل )  که یک ترکیب سیرشده است و کاربردهای بسیار زیادی دارد (عطر- دارو – حلال – ورغن جلا) تشکیل می شود .

همچنین از اتن برای تهیه پلاستیک ، پلی تن (پلی اتیلن ) استفاده می شود که از آن در ساخت کیسه های پلاستیکی و ورقه ها یبسته بندی استفاده می کنند .
پلی تن یکی از بسپارهای (پلیمرهای ) مهم صنعتی است .

بخش 3
مصرف دوباره تنها راه ادامه
منابع طبیعی و منابع شیمیایی
منابع طبیعی به دو دسته تجدید پذیر مثل آب و خاک تقسیم می شوند . منابع شیمیایی را از هواکره ، آب کره و سنگ کره بدست می آوریم .
قانون بایستگی جرم
دریک واکنش شیمیایی جرم نه به وجود می آید و نه از بین می رود و در یک معادله ی شیمیایی باید مجموع جرم واکنش دهنده ها با مجموع جرم فرآورده ها برابر باشد یا واکنش موازنه باشد ، مثلا
C + O₂=CO₂
تعداد اتم ها در فرآورده ها = تعداد اتمها در واکنش دهنده ها
تعریف مول
به تعداد  6.22 x10²³ اتم یک مول گفته می شود .

جرم یک مول را یک اتم گرم می گویند و آن را برحسب گرم بیان می کنند .واحد مول برای ذره های دیگر هم بکار می رود . در واقع یک مول از هر ذره (اتم ، مولکول یا یون ) به تعداد 6.22 x10²³ از آن ذره است . با توجه به جرم اتمی عناصر می توان جرم مولی یا مولکول گرم یک ماده را حساب کرد مثلاً جرم مولکولی CO₂ مساوی است با مجموع جرم اتمی کربن و دو مولکول اکسیژن :
گرم بر مول 44 = (16×2) + 12= مولکول گرم Co₂
جرم اتمی اکسیژن جرم اتمی کربن
عنصرهای شیمیایی و جدول تناوبی
عنصرها را بر اساس شباهت ها و تفاوت های خواص آنها به دو دسته ی فلزها و نافلزها طبقه بند ی می کنند . تعداد اندکی ا زعنصرها حواصی بین خواص فلزها و نافلزها دارند که به این عنصرها شبه فلز می گویند . مندلیف دانشمند روسی عناصر را با توجه به خواص آنها در یک جدول طبقه بندی کرد . این جدول هنوز هم مورد استفاده است . ستون های عمودی جدول شامل عناصری است که خواص مشابه دارند ، آن ها را گروه یا خانواده ی عناصر ها می نامند . مندلیف توانست برخی ویژگی های مهم یک عنصر را از روی خواص اصلی خانواده ای که در آن قرار دارد پیشگویی کند . برای مثال بعضی ا زخواص یک عنصر را می توان با میانگین گرفتن از خواص دو عنصر بالا و پائین آن عنصر تخمین زد . عناصری که در یک خانواده قرار دارند ترکیبات مشابهی را پدید می آورند . مثلاً اکسیژن و گوگرد در ترکیب با کربن تولید CO₂ و SO₂ می کنند .
بسیاری از خواص عنصرها به تعداد الکترون ها در اتم های آن ها و چگونگی آرایش این الکترون ها در اطراف هسته ی اتم بستگی دارد . هرچی یک ماده سریعتر وارد یک واکنش شیمیایی معین شود می گوئیم واکنش پذیری آن ماده بیشتر است .
زباله های شهری و راه های دفع آن
بخش عمده ای از زباله های شهری مانند پسماند مواد غذایی و کاغد ، زیست تخریب پذیرند ، یعنی این مواد پس از مدفون شدن در خاک ، در غیاب هوا ، به وسیله ی موجودات ذره بینی به مواد ساده تری تجزیه می شوند . از تجزیه ی مواد زیست تخریب پذیر ، زیست گاز (بیوگاز) تولید می شود که به طور عمده متان ، کربن و دی اکسید است. از سوزاندن زیست گاز می توان برای تولید انرژی و نیروی برق استفاده کرد . متان و کربن دی اکسید هر دو گاز گلخانه ای هستند اما اثر متان ?? برابر کربن دی اکسید است . پس بهتر است به جای متان موجود در زیست گاز ، محصول احتراق آن یعنی کربن دی اکسید وارد هوا کره شود . یکی از راه های دفع زباله های شهری سوزاندن آن است و انرژی حاصل از آن برای تولید برق مصرف می شود .
چگونه می توان عمر منابع تجدید ناپذیر را طولانی کرد ؟
?- بازنگری در مصرف
?- کاهش میزان مصرف
?- باز به کاربردی مواد
?- بازگرداندن مواد برای باز فرآوری آنها
زباله های جامد
عمده زباله های جامد در یک کشور پیشرفته صنعتی عبارتند از :
?- کاغذ و مقوا که یک منبع تجدید پذیر وزیست تخریب پذیر است .
?- مواد پلاستیکی که از نفت بدست می آیند و تجدید ناپذیرند و زیست تخریب شدنشان بسیار کند است .
?- شیشه و آلومینیوم که تجدید ناپذیرند .
?- پسماند مواد غذایی
?- چوب و فلز
و دیگر زباله های جامد که از این مجموعه کاغذ و مقوا و مواد پلاستیکی وشیشه و آلومینیم قابل بازگردانی اند .
زباله های پلاستیکی و بازگردانی آنها
زباله های پلاستیکی 7% جرمی و 30% حجمی زباله های جامد را تشکیل می دهند که این مواد یا زیست تخریب پذیر نیستند یا تخریب آنها بسیار آهسته است . بازگردانی زباله های پلاستیکی از نظر حفظ محیط زیست اهمیت زیادی دارد و این عمل باعث افزایش طول عمر ذخایر نفتی که تجدید ناپذیرند می شود . از پلاستیک های بازیافت شده در ساختمان سازی ، صنایع بسته بندی ، ساخت ظروف لاستیکی ، نیمکت پارک ها ، میز و صندلی و ... استفاده می شود .
زباله های کاغذی و بازگردانی آنها
کاغذ و مقوا از زباله های قابل بازگردانی اند . از آنجا که برای تولید هر تن کاغذ حدود 17 درخت تنومند لازم است و 25 سال طول می کشد که یک نهال رشد کند و درخت بزرگی بشود و ساختن کاغذ انرژی زیادی لازم دارد . بازگردانی کاغذ به صرفه است . در فرآیند بازگردانی کاغذهای باطله را در آب گرم به صورت خمیر در می آورند و پس از سفید کردن خمیر کاغذ ، از آن برای تهیه کاغذ استفاده می شود .
راه های دیگر افزایش عمر منابع طبیعی
یکی ا زمهمترین این راهها جایگزینی است . امروزه در برخی کشورها با توجه به افزایش مصرف ، برای بازگردانی و هم چنین یافتن جایگزین مناسب برای بعضی از کاربردهای موادی که از منابع تجدید ناپذیر بدست می آیند بالاخره روزی تمام می شوند بنابراین برای حفظ این منابع سعی که از بازگردانی و پیداکردن جایگزین مناسب استفاده کنند . پس امروزه از رشته های نوری به جای کابل های مسی در شبکه های ارتباطی استفاده می شود.(جایگزینی )

بخش 3
مصرف دوباره تنها راه ادامه
خودآزمایی
?- اثر گلخانه ای مدام گاز زیر بیشتر است ؟
الف) CO₂
ب) CH₄
ج) O₃
د) Ar
?- طلای کثیف چیست ؟
الف) نفت
ب)خاک
ج) زباله
د) هوای آلوده
?- کدام فلز زیر رسانایی بالاتری دارد ؟
الف) نقره
ب)طلا
ج) مس
د) آهن
?- بیوگاز از چه گازی تشکیل شده است ؟
الف) H₂
ب) O₂
ج) N₂
د) CH₄
?- ترکیب CS₂ مشابه کدامیک از ترکیب های زیر از نظر ساختاری است ؟
الف) H₂s
ب) CO₂
ج) C₂H₂
د) CH₄
?- یک عنصر ، رسانای الکتریسیته و گرما است و دمای ذوب آن منفی است ، این عنصر کدام است ؟
الف) C
ب)Mg
ج)Na
د)Hg
?- کدامیک قابل بازگردانی نیست ؟
الف) چوب
ب) شیشه
ج) فلز
د) کاغذ و مقوا
?- واحد جرم مولی چیست ؟
الف)Kg/mol
ب) g/mol
ج) mol/ اتم
د) هیچکدام
?- در یک واکنش موازنه شده جرم فرآورده ها و واکنش دهنده ها چگونه است ؟
الف) جرم فرآورده ها بیشتر است .
ب) جرم واکنش دهنده ها بیشتر است .
ج) جرم فرآورده ها و واکنش دهند ها مساوی است .
د) هیچکدام
??- کدامیک از خواص فلزات نیستند ؟
الف) نقطه ذوب جوش بالا
ب) رسانایی
ج) شکنندگی
د) سطح براق و درخشان

 سئوالات تشریحی
?- قانون بایستگی ماده را با مثال شرح دهید .
?- زباله های جامد شهی شامل چه موادی است وکدامیک قابل بازگردانی است ؟
?- بیوگاز چیست و چگونه می توان از یک بیو گاز انرژی تولید کرد ؟
?- یک مول فلز مس (Cu) و یک مول گاز اکسیژن (O₂) و یک مول آب (H₂O) جرمهای نا مساوی دارند . در حالیکه از تعداد مساوی ذره تشکیل شده اند ، علت را شرح دهید .
?- زباله های پلاستیکی را چگوه بازگردانی می کنند ؟ فایده این عمل چیست ؟
?- چگونه می توان خواص بعضی از عناصر را در جدول مندلیف پیش بینی کرد ؟
?- منظور از واکنش پذیری چیست ؟یک مثال بیاورید .
?- تحول در صنعت بسته بندی چه اثرات مثبت و منفی بر زندگی انسان داشته است؟
?- چگونه می توان با جایگزینی به حفظ منابع طبیعی کمک کرد ؟
??- علت آنکه فلز مس را تجدید ناپذیر می نامیم چیست ؟ توضیح دهید .

قانون بویل
در دمای ثابت بین فشارو حجم یک نمونه ی گاز رابطه وارونه وجود دارد ، به طوریکه حاصل ضرب فشار د رحجم مقدار ثابتی است .

قانون شارل
دما نیز مانند فشار بر حجم گازها موثر است . در فشار ثابت حجم یک نمونه گاز با دمای آن نبت مستقیم دارد بهطوریکه نسبت حجم به دما مقدار ثابتی است .

دمای مطلق
لردکلوین دمای c ْ 273-  را صفر مطلق نامید زیرا پائین تر رفتن از این دما را غیر ممکن می دانست . اگر این دما (c ْ  273-) را صفر در نر بگیریم و دما را بر مبنای آن بسنجیم ، مقیاس تازه ای برای دما بدست می آید .
273+T=TC
نظریه جنبش مولکولی گازها
این نظریه بر چند اصل زیر استوار است :
?- همه گازها از ذره ها یبسیار کوچکی (اتم یا مولکول ) تشکیل شده اند . ذره هایی که می توان حجم آن ها را در مقایسه ، حجم کل گاز نادیده گرفت .
?- اتم ها یا ملوکول های گاز پیوسته در حرکتند ، آن ها اغلب با یکدیگر و با دیواره ظرفشان برخورد می کنند . فشار یک گاز قوی نتیجه ی برخورد ذره های سازنده آن ، با دیوار ظرف است .
?- ذره های یک گاز به هنگام برخورد با یکدیگر می توانند بخشی از انرژی جنبشی خود را از دست بدهد یا به آن بیافزاید اما مقدار کل انرژی جنبشی آنها تغییر نمی کند .
?- در یک دمای معین میانگین انرژی جنبشی ذرات سازنده گاز ثابت است .
به گازهایی که رفتار آنها با توچه به نظریه جنبش مولکولی گازها قابل پیش بینی است گازهای ایده آل می گویند .
هواکره معدنی سرشار از مواد شیمیایی
اگر هوا را زیر فشار زیاد تا -200 C سرد کنیم ، مخلوط بسیار سردی از چند مایع بدست می آید که هوای مایه نامیده می شود . باتقطیر جزء به جزء این مایع می توان اجزای سازنده آن را جدا کرد که نیتروژن و اکسیژن و آرگون از مهم ترین فرآورده های آن است .
اکسیژن ، فراوان ترین عنصر در کره ی زمین
اکسیژن بسیار فراوان است و در هر سه بخش بیرونی کره زمین (هواکره ، آب کره و سنگ کره ) یافت می شود . واکنش هایی را که در آنها اکسیژن به آسانی با عنصرهای دیگر ترکیب می شود ، واکنش های اکسایش می نامند . در این واکنش ها ترکیبات اکسید بوجود می آید . برخی از واکنش های اکسایش سریع و همراه با شعله است که به آن سوخن یا احتراق می گویند .
نقش هواکره
خورشید بر سطح زمین می تابد و آن را گرم می کند. سطح گرم شده ی زمین نیز هوای روی خود را گرم می کند . از آن جا که چگالی هوای گرم کمتر است به سمت بالا حرکت می کند و هوای سرد که چگالی بیشتری دارد به سمت پائین می آید . این جابجایی هوای سرد و گرم عامل تغییر وضعیت آب و هوا در جهان است .
اثر گلخانه ای
نور خورشید مجموعه موج هایی با طول موج ها و انرژی های مختلف است . زمین مقداری از پرتوهای پر انرژی خورشید را جذب می کند و گرم می شود و این گرمارا به مولکول های هوا می دهد و سبب گرم شدن هوا می شود . این پدیده یعنی به دام انداختن و برگرداندن انرژی تابشی به وسیله ی مولکول ها یکربن و دی اکسید و گازهای دیگر موجود در هوا کره را اثر گلخانه ا ی می نامند . در ضمن گازهایی که به این رو شباعث گرم شدن زمین می شوند گازهای گلخانه ای نامیده می شوند مثل ، Co2H2o، CH4 .
در پناه اوزون
اوزون مولکولی سه اتمی با فرمول O3 است . بیش از 90% همه ی اوزون در فاصله ? تا 50 کیلومتری سطح زمین جمع شده است . اوزون  تابش فرا بنفش خورشید را که برای انسان مضر است جذب کرده و آن را تبدیل به تابش فرو سرخ می کند که برای انسان ضرری ندارد.

CFC ها یا کلرفلو ئوروکربن ها که از آن ها به عنوان پیشران در افشانه ها و گازهای یخچال استفاده می شود از عوامل تخریب کننده لایه ی اوزون هستند .
آلودگی هوا
امروزه در شهرهای بزرگ آلودگی هوا بر اثر دود خودروها ، نیروگاه های برق یا صنایع و کارخانجات مختلف بوجود آمده است . این آلودگی ضررهای زیادی را به سلامتی انسان ، گونه های جانوران و فرآورده های کشاورزی می زند و ساختمان و خود روها را می پوشاند . بسیاری از فرآیند های طبیعی مثل فوران های آتشفشانی ، طوفان های صحرایی و گازهای مرداب ها و باتلاق ها نیز موجب آلودگی هوا می شوند .همچنین وجود گاز اوزو ن در لایه تروپوسفر یعنی بخشی از هواکره که ما در آن زندگی می کنیم بسیار زیان آور است . اوزون ترپوسفری بر اثر تابش پرتوهای خورشیدی بر مولکولهای No2 بوجود می آید .
باران اسیدی
در شهرهای بزرگ و صنعتی چون گازهای Co2 ، So2 ، H2s و Nox در هوا پراکنده اند . وقتی باران می بارد این گازها را در خود حل می کند وآب باران اسیدی می شود . باران اسیدی به موجودات زنده و ساختمون ها و مجسمه ها و آبزیان آسیب می رساند .

?- با افزایش ارتفاع چگالی هوا .......... و تعداد ذره های موجود در آن ......... می شوند .
الف) زیاد- زیاد
ب)کم _ کم
ج) کم _ زیاد
د) زیاد _ کم
?- تروپوسفر یا لایه ای از هوا که ما در آن زندگی می کنیم در چه فاصله ای از سطح زمین قرار گرفته اند ؟
الف) بیشتر از 20 کیلومتر
ب) کمتر از 10
ج) 10 تا 20 کیلومتر
د) 10 تا 12 کیلومتر
?- چرا گازها تراکم پذیر هستند ؟
الف) چون گازها فشار ثابت دارند .
ب) چون گاز حجم ثابت ندارد .
ج) چون فاصله بین ذرات سازنده آن زیاد است .
د) چون گازها دمای ثابت ندارند .
?- کدامیک از فلزات زیر را برای حفاظت در مقابل اکسید شدن در زیر نفت نگهداری می کنند ؟
الف) Mg
ب) Na
ج) Fe
د) Al
?- کدامیک از گازهای زیر ، گاز گلخانه ای به شمار می آید ؟
الف) H2o
ب) Co2
ج) CH4
د) همه موارد
?- در فشار سنج در سطح دریا ، ارتفاع ستون جیوه چقدر است ؟
الف) mm76
ب) mm760
ج) Cm77
د) atm 2
?- طبق قانون بویل ، فشار یک نمونه ی گاز با .......... متناسب است .
الف) 1/ حجم
ب) 1/ جرم
ج) حجم
د) جرم
?- دمای مطلق یک جسم چیست ؟
الف) دما بر حسب C
ب) دما بر حسب درجه کلوین
ج) صفر مطلق
د) 273-
?- کدامیک از گازهای زیر مولد اوزون تروپوسفری است ؟
الف) O2
ب) CO2
ج) SO2
د) NO2
??- میانگین انرژی جنبشی ذرات تشکیل دهنده ی یک گاز به چه عاملی بستگی دارد ؟
الف) حجم
ب)فشار
ج) دما
د) هیچکدام

سئوالات تشریحی
?- اوزون تروپوسفری چگونه تولید می شود و چه ضرری برای زندگی انسانها دارد؟ توضیح دهید .
?- CFC ها چگونه به لایه اوزون آسیب می رسانند ؟ توضیح دهید .
?- چه واکنش های اکسایشی را می شناسید ؟ توضیح دهید .
?- گاز نیتروژن را از چه منبعی می توان تهیه کرد ، چه کاربردهایی از آن را می شناسید؟
?- گاز ایده آل چیست ؟ توضیح دهید .
?- گازها تراکم پذیر هستند اما مایعات و جامدات تراکم ناپذیرند ، علت چیست ؟
?- دمای کره زمین چه تفاوتی با دیگ رسیارات منظومه خورشیدی دارد ؟ چرا ؟
?- چه راههای برای کنترل آلودگی هوا پیشنهاد می کنید ؟
?- مه دود فوتو شیمیایی چیست ؟
??- واژه های زیر را تعریف کنید .
اوزون – تروپوسفر – قانون شارل – اکسایش – هوای مایع – احتراق

سئوالات تشریحی
?- محلول سیرنشده ، سیرشده و فراسیرشده هرکدام به چه معناست ؟ چگونه می توان آنها را از یکدیگر تشخیص داد ؟
?- باران اسیدی چیست و چه ضرری برای زندگی انسان دارد ؟ توضیح دهید .
?- حداقل دمای آب در کف دریاها c ْ? است و از این دما پائین تر نمی رود . این مسئله را چگونه توجیه می کنید.
?- منظور از سختی موقت و دایم آب چیست ؟ این سختی ها مربوط به کدام یون هاست؟ سختی را چگونه می توان برطرف کرد ؟ توضیح دهید .
?- چه پیوندهایی بین مولکول های آب وجود دارد ؟ توضیح دهید ، این پیوند ها چه تاثیری د رخواص آب بوجود آورده است ؟
?- اصطلاح DO به چه معناست ؟ میزان DO با دما چگونه تغییر می کند ؟
?- با چه آزمایشی می توان فرضیه ی دوقطبی بودن مولکول آب را ثابت کرد ؟
?- تصفیه آب شامل چه مراحلی است ؟ توضیح دهید .
?- منظور از ضریب خطر یون های سنگین چیست ؟ از چه رابطه ای به دست می آید ؟
واژه های زیر را تعریف کنید .
یون – والانس – عنصر – پیوند قطبی – زیست تخریب پذیر – DO – انحلال پذیری

آب سخت وروش های نرم کردن آن عبور آبهای طبیعی دارای گاز دی اکسید کربن ، روی سنگ های آهکی باعث حل شدن تدریجی سنگ های آهکی شده و در آن کلسیم کربنات تبدیل به کلسیم هیدروژن کربنات می شود که عامل سختی موقت آب است . سختی موقت با گرم کردن آب از بین می رود .
اگر آب های طبیعی مقدار قابل توجهی یون های Ca+2 و (Mg+2 یا Fe+2) داشته باشند ، نمی توان سختی آب را با گرم کردن از بین برد به این ویژگی سختی دائم می گویند . سختی دایم با افزودن مقداری سدیم کربنات به آب برطرف می شود.
تصفیه آب شهری
آب شهری طی مراحی زیر تصفیه می شود :
?- صاف کردن : این عمل توسط توری های فلزی آشغال گیر انجام می شود و طی آن مواد خارجی درشت مثل چوب ، سنگ و ... جدا می شود .
?- کلرزنی مقدماتی : کلر که یک گتدزدای قوی است جهت از بین بردن میکروب های بیماری زا به آب افزوده می شود .
?- لخته سازی و ته نشین کردن : برای آنکه گل و لای معلق در آب سریع تر ته نشین شود از عامل لخته کننده (Al3+ و Fe3+ ) استفاده می شود .
?- ته نشین شدن در حوضچه های آرامش : برای ته نشین شدن ذره های شناور در کلوئیدی و کامل شدن فرآیند لخته سازی به آب فرصت بیشتری داده می شود در این مرحله تابش نور خورشید به حوضچه های آب به از بین رفتن باکتری ها کمک می کند .
?- گذراندن از صافی شنی :
مواد دیگری که پیش از این ته نشین نشده اند با صافی گرفته می شوند .
?- گندزدایی پایانی :
در این مرحله مقدار نهایی کلر در آب طوری تنظیم می کنند که آب را از اثر باکتری های باقیمانده یا باکتریهایی که ممکن است وارد آب شوند در امان نگه دارند.
تصفیه فاظلاب های شهری
لازم است که فاظلاب پیش از رها شدن در رودخانه تصفیه شود . تصفیه فاضلاب شامل مراحل زیر است :
?- صاف کردن و جداکردن آشغال ها
?- ته نشینی اولیه (مواد جامد به صورت لجن رسوب می کنند )
?- هوادهی (باکتریهای هوازی بسیاری از مواد را تجزیه می کنند )
?- ته نشینی نهایی
?- گندزدایی با کلر
?- برخی کارهای اختیاری مانند تنظیم Ph و حذف یون های خطرناک
?- ورود به رودخانه یا دریا
خود آزمایی
?- کدام ویژگی آب سبب می شود ، این مایع به سرعت آلوده شود ؟
الف) کشش سطحی زیاد
ب) نقطه جوش بالا
ج) قدرت حل کنندگی زیاد
د) ظرفیت گرمایی ویژه ای زیاد
?- کدام عامل زیر ویژگی های غیرعادی آب را توجیه میکند ؟
الف) قطعی بودن مولکول آب
ب) خمیده بودن (V شکل) مولکول آب
ج)وجود پیوند کووالانس بین اتم های آب
د) غیر قطبی بودن مولکول آب
?- کدامیک از مواد زیر عنصر است ؟
الف) ₂O
ب) HCL
ج) Nacl
د)   CO₃H₂
?- چرا یخ روی آب شناور می ماند ؟
الف) به علت نیروی جاذبه بین یخ و آب
ب) به علت هم جنس بودن یخ و آب
ج) به علت کمتر بودن چگالی یخ از آب
د) به علت پیوند مولکول های یخ و آب
?- برای از بین بردن سختی موقت و دایم ، کدامیک از موارد زیر صحیح است ؟
الف) سرد کردن – افزودن سدیم کلرید
ب) افزودن سدیم کربنات – گرم کردن
ج) افزودن سدیم کلرید – سرد کردن
د) گرم کردن – افزودن سدیم کربنات
?- سختی آب به کدامیک از یون های زیر مربوط است ؟
الف) فقط Ca²⁺
ب)فقط Fe²⁺
ج)فقط Mg²⁺
د) Ca²⁺ وFe²⁺ و  Mg²⁺

?- کدامیک ا زیون های زیر باعث آلودگی آب نمی شود ؟
الف) Hg²⁺
ب) Na⁺  
ج) Cd²⁺
د) Pb²⁺
?- هر چه دمای مناسب آب برای زندگی یک نوع ماهی کمتر باشد میزان DO لازم برای زندگی آن ماهی ....................
الف) کمتر است
ب) بیشتر است
ج)فرق نمی کند
د) مناسب است
?- نزدیک به .......... سطح زمین و .......... جرم بدن ما آب است .
الف) 3/4 ، 1/3
ب) 3/4، 2/3
ج)1/2، 1/3
د) 2/4، 2/3
??- یک پشه می تواند روی آب بخوابد ، این نشانگر کدام ویژگی آب است ؟
الف) ظرفیت گرمایی ویژه زیاد
ب) تغییر حجم به هنگام یخ زدن
ج) کشش سطحی زیاد
د) پیوند های کووالانسی
چند شکل  که بهتر است با دقت بیشتر مطالعه شود