هوالفتاح العلیم - علوم زیستی تا فصل ۶

به نام خدا مطالب این قسمت از سایت زیر گرفته شده درمورد سایر دروس خودتان مراجعه فرمایید http://www.1dabirestan.blogfa.com/ علوم زیستی پایه اول فصل اول – نگرش علمی و علوم زیستی   آدمی اغلب کوشیده است به سؤالات خود درباره ی طبیعت و محیط پیرامون پاسخ دهد. اما به علت کمبود دانش گاهی به خرافات و حدس و گمان روی آورده است. اگر برای یافتن این پاسخ ها از واقعیت و منطق استفاده کنیم به تفکر علمی نزدیک شده ایم.در تفکر علمی باید برای همه ی پاسخ هایی که ارائه می دهیم، دلیل کافی داشته باشیم. برای درک و مشاهده ی پدیده های مورد نظرمان از حواس خود و ابزارهای فیزیکی دیگر استفاده می کنیم. روش علمی روش علمی روش منطقی است که از مراحل پشت سرهم تشکیل شده است. این مراحل عبارت اند از : 1 – تعریف مسئله ، 2-جمع آوری اطلاعات ، 3 – فرضیه سازی ، 4 – آزمایش فرضیه ، 5 – ثبت یافته ها ، 6-تغییر یافته ها، نتیجه گیری و نظریه سازی ، 7 – انتشار گزارش   علوم زیستی علوم زیستی مجموعه علومی است که منجر به شناخت علمی موجودات زنده و عوامل مؤثر بر آنها می شوند. علوم زیستی شاخه های مختلف دارد. این شاخه ها را می توان در دو گروه جای داد: علوم زیستی پایه ای و علوم زیستی کاربردی، پژوهش های علوم زیستی پایه ای برای شناخت قوانین حکم بر پدیده های زیستی صورت می گیرد . مانند تحقیق درباره ی چگونگی انتقال صفات ارثی از والدین به فرزندان بدون در نظر گرفتن کاربردهای آن در زندگی ، پژوهش های علوم زیستی کاربردی به منظور استفاده انسان از پدیده های زیستی، برای زندگی بهتر صورت می گیرد مانند استفاده از قوانین وراثت برای تولید گیاهان یا جانورانی که مشخصات مطلوبی دارند. علوم زیستی با علوم دیگر نیز ارتباط دارد. پژوهشگران علوم زیستی هنگام تحقیق درباره جانداران از موضوع های مختلف بهره می برند. شیمی و فیزیک از علومی هستند که بیشترین کاربرد را در علوم زیستی دارند.     خود آزمایی   1 – روش علمی با کدام مرحله آغاز می شود؟ الف ) فرضیه سازی ب) تفسیر یافته ها ج) ثبت یافته ها د) تعریف مسئله     2 – استفاده از پدیده های زیستی برای ایجاد زندگی بهتر در کدام شاخه از علوم زیستی بررسی می شود؟ الف ) رویان شناسی ب) علوم زیستی پایه ای ج) علوم زیستی کاربردی د) بوم شناسی     3 – منظور از فرضیه چیست؟ الف) نظریه دانشمندان در مورد یک موضوع خاص ب) تفسیر یافته ها، نتیجه گیری و نظریه سازی ج) حدس و گمانی که بر پایه اطلاعات بدست آمده درباره علت پدیده ای زده می شود د) روش علمی     4 – روش علمی با کدام مرحله خاتمه می یابد؟ الف) ثبت یافته ها ب) انتشار گزارش ج) تعریف مسئله د) آزمایش فرضیه     5- علوم زیستی با کدامیک از علوم زیر ارتباط بیشتری دارد؟ الف) فیزیک و شیمی ب) ریاضی و پزشکی ج) شیمی و ریاضی د) ریاضی و فیزیک فصل دوم – ساختار سلولی

نظریه ی سلولی نظریه سلولی در شکل امروزی آن به صورت زیر است: 1 – پیکر همه موجودات زنده از سلول ساخته شده است. 2 – سلول کوچکترین واحد سازنده پیکر موجودات زنده است و واکنش های شیمیایی اساسی درون آن انجام می شود. 3 – هر سلول از تقسیم سلول های دیگر به وجود آمده است.

ساختار سلول

هر سلول از سه بخش اساسی تشکیل شده است: غشا، سیتوپلاسم و هسته. غشا پرده ای نرم است که پیرامون سلول را می پوشاند. سیتوپلاسم ماده ای است که فضای درون سلول را پر می کند و در آن اجزایی به نام اندامک وجود دارد. هسته در میان سیتوپلاسم قرار گرفته است و نقش اساسی و اصلی را در زندگی سلول برعهده دارد.

غشای پلاسمایی و دیواره سلول

غشای پلاسمایی پرده ای است که اطراف سلول را فراگرفته است. این پرده از ورود مواد ناخواسته به درون سلول جلوگیری می کند و مواد لازم مانند آب، اکسیژن و مواد غذایی را به درون سلول راه می دهد. به عبارت دیگر غشای پلاسمایی خاصیت نفوذ پذیری انتخابی دارد، همچنین غشا می تواند بعضی مواد محیط پیرامون سلول را شناسایی کند. سلول های گیاهی، باکتری ها و قارچ ها دیواره ضخیم و محکمی در روی غشای پلاسمایی خود دارند که دیواره سلولی نامیده می شود. سلول های جانوری دیواره ندارند و به همین دلیل بسیاری از بخش های گیاهان محکمتر از بخشهای درون بدن جانوران است. دیواره سلولی خاصیت نفوذپذیری انتخابی ندارد اما موادی که در دیواره سلولی وجود دارد از حمله میکرب های بیماری زا به سلول جلوگیری می کنند.

سیتوپلاسم و اندامک های درون آن

سیتوپلاسم بخشی از سلول است که ترکیب اصلی آن آب و پروتئین های محلول در آب اند. بسیاری از واکنش های شیمیایی زیستی در این ماده، یا درون اندامک های آن صورت می گیرند. مهم ترین اجزای سیتوپلاسمی عبارت اند از:

ریبوزوم ها:

ریبوزم ها دانه های بسیار کوچکی هستند که در همه سلول ها وجود دارند. ریبوزوم ها محل های ساخته شدن پروتئین در سلولها هستند. ریبوزوم ها اغلب روی شبکه آندوپلاسمی قرار دارند.

شبکه آندوپلاسمی :

لوله های منشعب و باریکی هستند که در سرتاسر سیتوپلاسم کشیده شده اند و در بعضی بخش ها حجیم اند و به صورت کیسه درآمده اند. کار شبکه آندوپلاسمی ، تولید کردن و بردن مواد به بخش های مختلف سیتوپلاسم است.

میتوکندری:

میتوکندری ها اندامک های نسبتاً درشتی هستند که غشای دو لایه ای دارند. کار میتوکندری ها آزاد کردن انرژی مواد است.

واکوئل :

واکوئل ها کیسه هایی هستند که درون بسیاری از سلولها جای دارند. درون این کیسه ها موادی مانند آب ، مواد غذایی و مواد زاید انباشته می شود.

دستگاه گلژی:

این دستگاه از کیسه هایی تشکیل شده است که روی هم قرار دارند و مجموعاً در ترشح مواد به خارج از سلول نقش دارند.

لیزوزوم ها:

کیسه هایی هستند که مواد درون آن باعث تجزیه و گوارش مواد می شوند. کلروپلاست : کلروپلاست ها اندامک های سبز رنگی هستند که درون بعضی سلول های گیاهی وجود دارند. کار کلروپلاست ها انجام عمل فتوسنتز است.

هسته

هسته بزرگترین اندامک درون سلول است که توسط یک غشای دو لایه پوشیده شده است که هسته را از سیتوپلاسم جدا می کند. درون هسته چند رشته بلند و نازک به نام کروماتین وجود دارد. ماده اصلی کروماتین DNA و پروتئین است. جسمی به نام هستک که ریبوزوم ها در آنجا ساخته می شوند و مایعی به نام شیره هسته نیز درون هسته وجود دارد. هنگامی که سلول ها می خواهند تقسیم شوند، هر رشته کروماتین مضاعف ، فشرده و ضخیم می شود و به جسم مشخصی به نام کروموزوم تبدیل می شود. هر کروموزم از دو کرماتید ساخته شده است . این دو کروماتید در محلی به نام سانترومر به هم متصل هستند.

گوناگونی و سازمان یافتگی سلول ها

سلول های موجود در پیکر موجودات زنده پرسلولی، معمولاً از نظر شکل و کار یکسان نیستند. گروهی از سلول ها که هماهنگ با یکدیگر وظیفه خاصی در بدن انجام می دهند. یک بافت را تشکیل می دهند مانند بافت های عصبی و ماهیچه ای گروهی از بافت ها که با همکاری یکدیگر وظیفه خاصی را انجام می دهند، یک اندام نامیده می شوند مانند قلب و معده . چند اندام که هماهنگ با یکدیگر وظیفه خاصی را انجام می دهند یک دستگاه را تشکیل می دهند مانند دستگاه گوارش.

تقسیم سلول

تقسیم شدن سلول ظاهراً آسان به نظر می رسد، اما اینگونه نیست که سلول هنگام تقسیم شدن ، بسادگی از وسط دو نیم شود. وقتی که سلولی تقسیم می شود و دو سلول یکسان به وجود می آورد، یکی از مشخص ترین وقایع آن تقسیم هسته است. تقسیم هسته سلول به دو هسته همانند، میتوز نام دارد. در تقسیم میتوز کروموزمهای موجود در هسته که قبل از تقسیم مضاعف شده اند، به دو گروه کاملاً مشابه مجزا می شوند. پس از تقسیم هسته، سیتوپلاسم نیز تقسیم می شود. هر سلول جدید باید تمام اجزای مورد نیاز از قبیل هسته، میتوکندری و غیره را دریافت کند.

سرطان

در بدن ما عواملی وجود دارد که تقسیم سلولی را کنترل می کند. گاهی در بعضی قسمتهای بدن این عوامل کنترل کننده از کار می افتند و در نتیجه در اثر تقسیم بیش از حد تعداد زیادی سلول در یک نقطه از بدن جمع می شوند. این توده سلول های غیرعادی را که دائماً در حال تقسیم هستند تومور می نامند. تومورها دو نوع اند: بدخیم (کشنده) و خوش خیم (غیرکشنده)