آموزش دروس دبیرستان - هوالفتاح العلیم

آموزش شیمی ۱-زیست شناسی ۱

آموزش دروس دبیرستان - هوالفتاح العلیم

آموزش شیمی ۱-زیست شناسی ۱

هوالفتاح العلیم - علوم زیستی تا فصل ۶

به نام خدا

مطالب این قسمت از سایت زیر گرفته شده

درمورد سایر دروس خودتان مراجعه فرمایید

http://www.1dabirestan.blogfa.com/

علوم زیستی پایه اول

فصل اول – نگرش علمی و علوم زیستی

 

آدمی اغلب کوشیده است به سؤالات خود درباره ی طبیعت و محیط پیرامون پاسخ دهد. اما به علت کمبود دانش گاهی به خرافات و حدس و گمان روی آورده است. اگر برای یافتن این پاسخ ها از واقعیت و منطق استفاده کنیم به تفکر علمی نزدیک شده ایم.در تفکر علمی باید برای همه ی پاسخ هایی که ارائه می دهیم، دلیل کافی داشته باشیم. برای درک و مشاهده ی پدیده های مورد نظرمان از حواس خود و ابزارهای فیزیکی دیگر استفاده می کنیم. روش علمی روش علمی روش منطقی است که از مراحل پشت سرهم تشکیل شده است. این مراحل عبارت اند از : 1 – تعریف مسئله ، 2-جمع آوری اطلاعات ، 3 – فرضیه سازی ، 4 – آزمایش فرضیه ، 5 – ثبت یافته ها ، 6-تغییر یافته ها، نتیجه گیری و نظریه سازی ، 7 – انتشار گزارش




  علوم زیستی

علوم زیستی مجموعه علومی است که منجر به شناخت علمی موجودات زنده و عوامل مؤثر بر آنها می شوند. علوم زیستی شاخه های مختلف دارد. این شاخه ها را می توان در دو گروه جای داد: علوم زیستی پایه ای و علوم زیستی کاربردی، پژوهش های علوم زیستی پایه ای برای شناخت قوانین حکم بر پدیده های زیستی صورت می گیرد . مانند تحقیق درباره ی چگونگی انتقال صفات ارثی از والدین به فرزندان بدون در نظر گرفتن کاربردهای آن در زندگی ، پژوهش های علوم زیستی کاربردی به منظور استفاده انسان از پدیده های زیستی، برای زندگی بهتر صورت می گیرد مانند استفاده از قوانین وراثت برای تولید گیاهان یا جانورانی که مشخصات مطلوبی دارند.
علوم زیستی با علوم دیگر نیز ارتباط دارد. پژوهشگران علوم زیستی هنگام تحقیق درباره جانداران از موضوع های مختلف بهره می برند. شیمی و فیزیک از علومی هستند که بیشترین کاربرد را در علوم زیستی دارند.
 



  خود آزمایی



  1 – روش علمی با کدام مرحله آغاز می شود؟

الف ) فرضیه سازی
ب) تفسیر یافته ها
ج) ثبت یافته ها
د) تعریف مسئله
 



  2 – استفاده از پدیده های زیستی برای ایجاد زندگی بهتر در کدام شاخه از علوم زیستی بررسی می شود؟

الف ) رویان شناسی
ب) علوم زیستی پایه ای
ج) علوم زیستی کاربردی
د) بوم شناسی
 



  3 – منظور از فرضیه چیست؟

الف) نظریه دانشمندان در مورد یک موضوع خاص
ب) تفسیر یافته ها، نتیجه گیری و نظریه سازی
ج) حدس و گمانی که بر پایه اطلاعات بدست آمده درباره علت پدیده ای زده می شود
د) روش علمی
 



  4 – روش علمی با کدام مرحله خاتمه می یابد؟

الف) ثبت یافته ها
ب) انتشار گزارش
ج) تعریف مسئله
د) آزمایش فرضیه
 



  5- علوم زیستی با کدامیک از علوم زیر ارتباط بیشتری دارد؟

الف) فیزیک و شیمی
ب) ریاضی و پزشکی
ج) شیمی و ریاضی
د) ریاضی و فیزیک

فصل دوم – ساختار سلولی

 

نظریه ی سلولی
نظریه سلولی در شکل امروزی آن به صورت زیر است:
1 – پیکر همه موجودات زنده از سلول ساخته شده است.
2 – سلول کوچکترین واحد سازنده پیکر موجودات زنده است و واکنش های شیمیایی اساسی درون آن انجام می شود.
3 – هر سلول از تقسیم سلول های دیگر به وجود آمده است.



  ساختار سلول

 

هر سلول از سه بخش اساسی تشکیل شده است: غشا، سیتوپلاسم و هسته. غشا پرده ای نرم است که پیرامون سلول را می پوشاند. سیتوپلاسم ماده ای است که فضای درون سلول را پر می کند و در آن اجزایی به نام اندامک وجود دارد. هسته در میان سیتوپلاسم قرار گرفته است و نقش اساسی و اصلی را در زندگی سلول برعهده دارد.  



  غشای پلاسمایی و دیواره سلول

غشای پلاسمایی پرده ای است که اطراف سلول را فراگرفته است. این پرده از ورود مواد ناخواسته به درون سلول جلوگیری می کند و مواد لازم مانند آب، اکسیژن و مواد غذایی را به درون سلول راه می دهد. به عبارت دیگر غشای پلاسمایی خاصیت نفوذ پذیری انتخابی دارد، همچنین غشا می تواند بعضی مواد محیط پیرامون سلول را شناسایی کند. سلول های گیاهی، باکتری ها و قارچ ها دیواره ضخیم و محکمی در روی غشای پلاسمایی خود دارند که دیواره سلولی نامیده می شود. سلول های جانوری دیواره ندارند و به همین دلیل بسیاری از بخش های گیاهان محکمتر از بخشهای درون بدن جانوران است. دیواره سلولی خاصیت نفوذپذیری انتخابی ندارد اما موادی که در دیواره سلولی وجود دارد از حمله میکرب های بیماری زا به سلول جلوگیری می کنند.  



  سیتوپلاسم و اندامک های درون آن

سیتوپلاسم بخشی از سلول است که ترکیب اصلی آن آب و پروتئین های محلول در آب اند. بسیاری از واکنش های شیمیایی زیستی در این ماده، یا درون اندامک های آن صورت می گیرند. مهم ترین اجزای سیتوپلاسمی عبارت اند از:  



  ریبوزوم ها:

ریبوزم ها دانه های بسیار کوچکی هستند که در همه سلول ها وجود دارند. ریبوزوم ها محل های ساخته شدن پروتئین در سلولها هستند. ریبوزوم ها اغلب روی شبکه آندوپلاسمی قرار دارند.  



  شبکه آندوپلاسمی :

لوله های منشعب و باریکی هستند که در سرتاسر سیتوپلاسم کشیده شده اند و در بعضی بخش ها حجیم اند و به صورت کیسه درآمده اند. کار شبکه آندوپلاسمی ، تولید کردن و بردن مواد به بخش های مختلف سیتوپلاسم است.  



  میتوکندری:

میتوکندری ها اندامک های نسبتاً درشتی هستند که غشای دو لایه ای دارند. کار میتوکندری ها آزاد کردن انرژی مواد است.  



  واکوئل :

واکوئل ها کیسه هایی هستند که درون بسیاری از سلولها جای دارند. درون این کیسه ها موادی مانند آب ، مواد غذایی و مواد زاید انباشته می شود.  



  دستگاه گلژی:

این دستگاه از کیسه هایی تشکیل شده است که روی هم قرار دارند و مجموعاً در ترشح مواد به خارج از سلول نقش دارند.  



  لیزوزوم ها:

کیسه هایی هستند که مواد درون آن باعث تجزیه و گوارش مواد می شوند. کلروپلاست : کلروپلاست ها اندامک های سبز رنگی هستند که درون بعضی سلول های گیاهی وجود دارند. کار کلروپلاست ها انجام عمل فتوسنتز است.  



  هسته

هسته بزرگترین اندامک درون سلول است که توسط یک غشای دو لایه پوشیده شده است که هسته را از سیتوپلاسم جدا می کند. درون هسته چند رشته بلند و نازک به نام کروماتین وجود دارد. ماده اصلی کروماتین DNA و پروتئین است. جسمی به نام هستک که ریبوزوم ها در آنجا ساخته می شوند و مایعی به نام شیره هسته نیز درون هسته وجود دارد. هنگامی که سلول ها می خواهند تقسیم شوند، هر رشته کروماتین مضاعف ، فشرده و ضخیم می شود و به جسم مشخصی به نام کروموزوم تبدیل می شود. هر کروموزم از دو کرماتید ساخته شده است . این دو کروماتید در محلی به نام سانترومر به هم متصل هستند.  



  گوناگونی و سازمان یافتگی سلول ها

 

سلول های موجود در پیکر موجودات زنده پرسلولی، معمولاً از نظر شکل و کار یکسان نیستند. گروهی از سلول ها که هماهنگ با یکدیگر وظیفه خاصی در بدن انجام می دهند. یک بافت را تشکیل می دهند مانند بافت های عصبی و ماهیچه ای گروهی از بافت ها که با همکاری یکدیگر وظیفه خاصی را انجام می دهند، یک اندام نامیده می شوند مانند قلب و معده . چند اندام که هماهنگ با یکدیگر وظیفه خاصی را انجام می دهند یک دستگاه را تشکیل می دهند مانند دستگاه گوارش.  



  تقسیم سلول

 

تقسیم شدن سلول ظاهراً آسان به نظر می رسد، اما اینگونه نیست که سلول هنگام تقسیم شدن ، بسادگی از وسط دو نیم شود. وقتی که سلولی تقسیم می شود و دو سلول یکسان به وجود می آورد، یکی از مشخص ترین وقایع آن تقسیم هسته است. تقسیم هسته سلول به دو هسته همانند، میتوز نام دارد. در تقسیم میتوز کروموزمهای موجود در هسته که قبل از تقسیم مضاعف شده اند، به دو گروه کاملاً مشابه مجزا می شوند. پس از تقسیم هسته، سیتوپلاسم نیز تقسیم می شود. هر سلول جدید باید تمام اجزای مورد نیاز از قبیل هسته، میتوکندری و غیره را دریافت کند.  



  سرطان

در بدن ما عواملی وجود دارد که تقسیم سلولی را کنترل می کند. گاهی در بعضی قسمتهای بدن این عوامل کنترل کننده از کار می افتند و در نتیجه در اثر تقسیم بیش از حد تعداد زیادی سلول در یک نقطه از بدن جمع می شوند. این توده سلول های غیرعادی را که دائماً در حال تقسیم هستند تومور می نامند. تومورها دو نوع اند: بدخیم (کشنده) و خوش خیم (غیرکشنده)  

هوالفتاح العلیم - جدول دسترسی آسان به بعضی از پایگاه های مشهور

مطالب متنوع مطبوعات معارف اسلامی سایر علوم زیست شناسی شیمی اول دبیرستان
فال حافظ همشهری احکام فیزیک درس درس
 اشعار استاد خرم کیهان اصول دین شیمی پایه آزمایش آزمایش
  جام جم اهل بیت بهداشت نمونه سوالات  نمونه سوالات
  پیک سنجش شهدا سازمان سنجش  پرسش هفته پرسش هفته
  ورزشی مجنون الحسین شبکه رشد 

سیگار 

مواد مخدر

الکل 

شیمی پایه
  آفرینش  معرفی سایت زنبور وعسل  معرفی سایت معرفی سایت
  دنیای اقتصاد   حضرت معصومه(س) عسل  معرفی سایت۲   
  مهمترین اخبار روز    فیزیک اینترنت  سایت زیست شناسی   

 

شعر هفته حدیث هفته

خوشتر  از     ایام عشق       ایام نیست

صبح   روز     عاشقان را    شام نیست

اوقات خوش آن بود  که با یار بسر شد

باقی همه بی حاصلی وبی خبری بود

 

:امام علی علیه السلام

لا یدرک العلم براحة الجسم

دانش با تن آسایی بدست نمی آید

 

  

التماس دعا

 

میاسای زآموختن یک زمان

هوالفتاح العلیم - سرطان - مشروبات الکلی - سیگار - زیست وبهداشت

 به نام خدا

سلام علیکم

 

سرطان یعنی رشد ، تکثیر و گاهی انتشار غیر طبیعی سلولهای بدن. تمامی سرطانها دارای الگوی رشد مهارگسیخته و تمایل به جدا شدن از منشا اصلی و متاستاز هستند.

دید کلی

جسم انسان از میلیونها میلیون سلول تشکیل شده است که در کنار هم ، بافتهایی مانند ماهیچه‌ها ، استخوان و پوست را می‌سازند. اغلب سلولهای طبیعی بدن در پاسخ به تحریکاتی که از داخل و خارج بدن به آنها وارد می‌شود، رشد و تولیدمثل می‌کنند و در نهایت می‌میرند. اگر این فرآیند در مسیر تعادل و صحیح خود اتفاق بیفتد ، بدن سالم می‌ماند و عملکرد طبیعی خود را حفظ می‌کند. اما مشکلات ، زمانی شروع می‌شود که یک سلول طبیعی دچار " جهش " و یا تغییر شده و به سلول سرطانی تبدیل می‌شود.

نحوه پیدایش سرطان

یک سلول طبیعی ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی به یک سلول سرطانی تبدیل شود، ولی در اغلب موارد ، تبدیل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطانزا مانند الکل و دخانیات صورت می‌گیرد. شکل ظاهری و نیز عملکرد سلولهای سرطانی شده با سلولهای طبیعی تفاوت دارد. جهش یا تغییر ایجاد شده در DNA یا ماده ژنتیکی سلول اتفاق می‌افتد. DNA همان مسئول کنترل شکل ظاهری و عملکرد سلول است. وقتی DNA یک سلول تغییر می‌کند، آن سلول با سلولهای سالم کنار خود تفاوت می‌یابد و دیگر کار سلولهای طبیعی بدن را انجام نمی‌دهد. این سلول تغییر یافته از سلولهای همسایه‌اش جدا می‌شود و نمی‌داند چه زمانی رشدش باید به پایان برسد و بمیرد. به عبارت دیگر سلول تغییر یافته از دستورها و علائم داخلی که سلولهای دیگر در کنترل آنها هستند، پیروی نمی‌کند و به جای هماهنگی با سلولهای دیگر خودسرانه عمل می‌کند.

بدخیم شدن سرطان

وقتی سلول " جهش یافته " تقسیم می‌شود ، به 2 سلول جدید " جهش یافته " تبدیل می‌گردد و این فرآیند به همین ترتیب ادامه می‌یابد تا همان یک سلول موذی به توده‌ای از سلولها که تومور نامیده می‌شود، تبدیل می‌گردد. گاهی این تومورها ، خوش خیم بوده و رشد نمی‌کنند. ولی در صورتی که سلولهای تومور رشد کنند و تقسیم شوند و سلولهای طبیعی اطراف خود را از بین ببرند و به نقاط دیگر بدن هم دست‌اندازی کنند، تومور بدخیم محسوب می‌شود. بزرگترین خطر تومورهای بدخیم ، توانایی آنها در حمله به بافتهای سالم و پخش شدن در بدن است و این همان متاستاز سرطان است. هر چه تومورها رشد کنند و بزرگتر شوند، جلوی رسیدن مواد غذایی و اکسیژن را به سلولهای سالم می‌گیرند و با پیشرفت سرطان ، سلولهای سالم می‌میرند و عملکرد و سلامت بیمار از بین می‌رود. اگر جلوی این فرآیند گرفته نشود، سرطان به مرگ می‌انجامد.

علائم هشدار دهنده سرطان

  • خونریزی غیر طبیعی در هر نقطه از بدن.
  • پیدایش هرگونه توده سفت سلولی در زیر پوست، مثلا در سینه یا نقاط دیگر.
  • پیدایش زخمی که به آسانی بهبود نمی‌یابد (بویزه در اطراف زبان ، دهان و لبها).
  • سوء هاضمه دائمی
  • تغییراتی در وضع خالها یا زگیل از قبیل تغییر رنگ ، بزرگ شدن ، خارش ، دردناک شدن و یا خونریزی از آنها که به مدت طولانی ادامه یابد.
  • پیدایش آشفتگی در اعمال روده‌ها یا مثانه که با درمانهای عادی بهبودی نیابد.
  • سرفه ، گرفتگی صدا و یا مشکل شدذن عمل بلع به مدت طولانی.


اگر هر یک از این علائم فوق بیش از دو هفته ادامه یابد، باید بیمار تحت بررسی تخصصی قرار گیرد. البته در بشتر موارد این علائم حاکی از وجود سرطان نیستند.

انواع سرطانها

اغلب سرطانها به سه دسته عمده تقسیم می‌شوند:

  • کارسینوم : شامل سرطانهایی می‌شود که از سلولهایی که سازنده پوست هستند (مثل سرطان پوست) و یا لایه داخلی اعضا را می‌پوشانند (مثل سرطان ریه) و یا سازنده غدد هستند (مثل سرطان سینه) منشا می‌گیرد.


 

  • سارکوم : این دسته سرطانهایی هستند که از بافت همبند مثل غضروف ، استخوان و ماهیچه منشاء می‌گیرند. از اینرو سرطان استخوان یا سرطان ماهیچه را در هر نقطه از بدن سارکوم می‌گویند.


 

  • لوسمی و لنفوم‌ها : شامل سرطانهایی است که از سلولهای تشکیل دهنده خون و سلولهای ایمنی منشاء می‌گیرند.


در کشورهای غربی ، سرطان پوست شایعترین سرطان است و پس از آن سرطان سینه ، ریه ، پروستات ، روده بزرگ ، مثانه و رحم قرار دارد.

راههای پیشگیری

پیشگیری اولیه از سرطان با اجتناب از عامل مسبب یا مصرف ماده‌ای که مانع از پیدایش فرایند بدخیمی می‌شود ، صورت می‌گیرد و شامل اقداماتی برای کاهش خطرات شیوه زندگی (اجتناب از توتون ، مصرف غذاهای کم چرب و غنی از فیبر ، استفاده از کرم ضد آفتاب) و مصرف عوامل پیشگیری شیمیایی است. عوامل پیشگیری شیمیایی داروها یا ریز مغذیها (مواد معدنی یا ویتامینها) هستند. عوامل زیر نیز در پیشگیری از سرطانها موثرند.

  • عدم استفاده از مشروبات الکلی و دخانیات.
  • صرف غذاهایی که به صورت آب‌پز تهیه می‌شود.
  • عدم استفاده از غذاهایی که آثار سوختگی در آنها نمایان است.


 

  • استفاده از سبزیجات و انواع میوه‌ها
  • استفاده کمتر از گوشت قرمز
  • رعایت کامل امور بهداشتی

درمان

امروزه اکثر سرطانها درمان قطعی ندارند اما برای جلوگیری از رشد و پیشرفت آنها از روشهای جراحی ، پرتو درمانی ، شیمی درمانی ، هورمون درمانی ، پیوند مغز استخوان و ... استفاده می‌شود. البته یافته‌های جدید زیست شناسی سلولی تومور در روشهای درمانی ترکیبی طی یک برنامه هماهنگ مورد بهره برداری قرار می‌گیرند.

مباحث مرتبط با عنوان

http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d8%b3%d8%b1%d8%b7%d8%a7%d9%86&SSOReturnPage=Check&Rand=0

 

آیا سیگار و تریاک حرام است ؟ چرا؟

ارسال توسط matin در 28/9/1385.

.(1)
علت حرمت مواد مخدّر و اعتیاد به دخانیات , ضرر و زیان فردی واجتماعی است . قاعدهء کلی این است که هر چه برای انسان و جامعه زیان قابل اعتنا و مهم , داشته باشد, حرام است .
امروزه از نظر علم پزشکی ثابت شده است دخانیات زیان های فراوانی داردو اکثر افرادی که به آن معتاد می شود, دچار بیماری های شکنده می شوند. زیان استعمال مواد مخدّر چیزی است که با چشم و به اذعان همگان مشاهده می شود.
افراد معتاد همهء احساسات پاک و غیرت دینی و مردانگی را از دست می دهند و به انسانی بی حمیّت و بی اراده و ناتوان تبدیل می شوند که در نهایت برای تأمین مواد مخدّر به سرقت و انواع گناهان آلوده می شوند.
(پـاورقی 1.آیت الله فاضل لنکرانی , جامع المسائل , ج 1 ص 250

http://www.porsojoo.com/fa/node/49294

 

Table 3.3 Findings of Selected Studies Examining Tobacco-Attributable Costs in European Countries.

-Authors and Reference No.
-Country
-Title of Publication

Measured Costs

Estimated Costs

Barendregt, Bonneux, Van der Maas (6)

Lifetime Costs for

$

72,000

Netherlands

• Male smokers

$

94,700

• Female smokers

$

83,400

• Male nonsmokers

$

111,000

• Female nonsmokers

 

 

The Health-Care Costs Of Smoking

 

In 1988 U.S. $

Ruff, Volmer, Nowak, Meyer (11)

• Health-Care Costs

$

5.46 B

Germany

• Indirect Costs

$

5.24 B

Premature death

$

2.04 B

Premature retirement

$

1.73 B

Productivity Loss

$

1.47 B

The Economic Impact of Smoking in Germany

Total

$

10.7 B

 

 

In 1996 U.S. $

Orme, Hogue, Kennedy, et al. (15)

• Morbidity

$

45.8 B

United Kingdom

• Cessation Strategy

$

167.7 M

• Cessation Strategy

 

 

Per life-year saved

$

1,944

Per death averted

$

35,640

Development of the Health and Economic
Consequences of Smoking Interactive Model

 

In 1999 U.S. $

B = Billion; M = Million

 

http://www.idrc.ca/en/ev-106414-201-1-DO_TOPIC.html

 

چرا شرا ب در سایر ادیان حلال و برا ی ما حرام است یعنی چرا یک خط دینی و الهی ادامه پیدا نکرد و تفاوتهای چشمگیری در آن وجود ندارد؟

ارسال توسط matin در 28/9/1385.

شراب در دیگر ادیان نیز حرام بوده است و امروزه آنچه یهود و مسیحیت انجام می دهند، و حق خوردن تکه نانی آغشته به شراب جزء مراسمشان است و به حضرت عیسی (ع) نسبت می دهند تحریفی است که در این دین انجام شده است. به طور کل ادیان الهی یک سری مشترکات دارند مانند اصول اولیه اعتقادی، حرمت امور ناشایست مثل ظلم، زنا و مانند آن و برخی چیزها در آنها وجود دارد که با توجه به شرایط زمانی آن ممکن است تفاوت داشته باشد. مثل برخی تکالیف و چگونگی آن کیفیت آنها مثلا اصل نماز و روزه در ابتدا واجب بوده اما چگونگی آن درامتهای گذشته مقداری تفاوت داشته، این اشکالی بر ادیان نیست بلکه برحسب زمانها و موقعیتهای مختلف خداوند احکام متناسب با آن را وضع کرده است.

http://www.porsojoo.com/fa/node/49312

یکی از احکام مسلّم دین مبین اسلام، حرمت شراب است، که در آیات به نحو صریح بیان شده است جواب
برای فهم حرمت شراب و حکمت و فلسفه این حکم باید دو نکته مورد توجه قرار گیرد
1 - احکامی که از طرف خداوند برای بشر تعیین شده و پیامبر اسلام (ص) مأمور ابلاغ آن شده، برای سعادت و خوشبختی انسان وضع شده و مسلمان چون معتقد به خدااست. اطمینان دارد که احکام و دستورهای الهی دارای منافع و مصلحت هایی است که خداوند از آن آگاهی داشته و برای ابلاغ آن به انسان‏ها توسط پیامبر وحی کرده است، اگر چه ما از حکمت و فلسفه احکام یا برخی از حکمت‏های آن آگاهی نداشته باشیم، اما چون معتقدیم که آن را در جهت خیر و صلاح و رستگاری انسان‏ها وضع کرده، به آن پایبند بوده و عمل میکنیم، همانند اطاعت از نسخه‏های پزشکی که با اطمینان از تخصص پزشک در رشته خود، داروهای تجویزی را عمل میکنیم، اگر چه از کیفیت داروها و چگونگی تأثیر آن اطلاع چندانی نداریم. پیامبران و امامان معصوم (ع) طبیبان دردهای انسان هستند و میدانند چه چیزهایی برای سلامت فکری بشر مفید و چه چیزهایی مضر است.
2. در آیات به طور آشکار شراب امر پلید و زشت اعلام شده و انسان‏ها را از مصرف آن بازداشته، خداوند در قرآن فرمود: "انما الخمر و المیسر... رجسٌ مِن عمل الشیطان فاجتنبوه"(1) شراب و قمار و... پلید و عمل شیطانی است، از آن اجتناب کنید".
سپس خداوند در سبب حرمت میفرماید: "انّما یرید الشیطان أن یوقع بینکم العدواة و البغضاءَ فی الخمر والمیسر"(2) شیطان میخواهد با شراب و قمار بین شما دشمنی و کینه ایجاد کند.
در این آیات، نوشیدن شراب عمل شیطانی و پلید دانسته است که آثار روحی و روانی نامطلوب در انسان برجای میگذارد که از جمله آن‏ها کینه و دشمنی است.
در آیه دیگر خداوند میفرماید: "از تو در مورد شراب و قمار میپرسند، بگو در آن دو گناهی بزرگ است." 3))
در روایات حرمت شراب به صورت مفصل و با ذکر آثار نامطلوب آن بیان شده است.
از مولای متقیان سؤال شد: آیا شما فرمودید که شراب از دزدی و زنا بدتر است، فرمود: "بلی، زنا کننده شاید گناه دیگری نکند، ولی شرابخوار چون شراب بخورد، زنا میکند، آدم میکشد، نماز را ترک میکند."(4))
از امام باقر (سلام اللَّه علیه) سؤال شد که بزرگ‏ترین گناه کبیره کدام است؟ فرمود: "شرابخواری ، خداوند به چیزی چون میخواری نافرمانی نشده است! ممکن است شخص نماز واجب خود را ترک کند و با مادر و دختر و خواهر خود زنا کند، در حالی که مست و لایعقل باشد."(5))
امام رضا سلام اللَّه علیه فرمود: خدای متعال شراب را بدان جهت حرام کرد که مایه فساد و بازداشتن عقل از درک حقایق و از بین بردن شرم و حیا است.(6))
علاوه بر آیات و روایات امروزه از نظر علمی نیز مضرات مصرف مواد الکلی به اثبات رسیده است. دانشمندان به این واقعیت اعتراف داشته‏اند که از جمله آثار زیان بخش شراب، پیامد سوئی است که روی مغز و عقل میگذارد و آن را از کار میاندازد. روشن است که با از بین رفتن عقل، پرده شرم و حیا دریده میشود. در نتیجه میدان به دست غرایز حیوانی میافتد و انسان به صورت حیوانی وحشی و لجام گسیخته درمیآید. نوشابه‏های الکلی پس از استفاده سریعاً جذب خون میشود و خون در مسیر خود مغز و مغز حرام را بی نصیب نمیگذارد، در نتیجه عمل سلسله اعصاب رو به ضعف میرود و خویشتن داری که ارادی و منشأ شرم و حیا در انسان و مانع از بروز کارهای زشت است، از دست میرود. الکل عالیترین اعمال مغزی یعنی اعمال توقفی آن را فلج میکند.(7)
اینکه گفتید انسان معتقدی هستید و در عین حال از مشروب استفاده میکنید، این شکل از دو چیز میتواند ناشی شود:
الف. شاید این حالت شما به واسطه عدم آگاهی کامل از حکم شرعی و نظر آیات و روایات در این موضوع است که با توضیحات داده شده، جای هیچ شبهه‏ای باقی نمیماند که یکی از منفورترین امور نزد خداوند، مصرف مشروبات الکلی است.
ب. این حالت از ضعف ایمان ناشی میشود. انسانی که به دین و آیینی اعتقاد داشته باشد، معنایش آن است که با باور قلبی آن را پذیرفته است. کسی که دین اسلام را با باور قلبی پذیرفته باشد، سعی در عمل طبق دستورهای آن خواهد داشت. نمیتواند کسی ایمان و اعتقاد داشته باشد کسی هست که متبحرترین پزشک برای دردها است، اما طبق نسخه‏های او برای درمان درد عمل نکند. گاهی اعتقادات انسان، صرفاً در زبان است، اما به مرحله دل و عمل وارد نشده است.
چنین کسی بنابر آیات و روایات مؤمن واقعی محسوب نمیشود. در حدیثی از امیرمؤمنان آمده که ایمان بر سه پایه است: اقرار به زبان، اعتقاد قلبی و عمل طبق ایمان.
کسی که برخی از پایه‏های ایمان را نداشته باشد، ایمان کامل و واقعی نخواهد داشت. البته شاید مؤمن گاهی دچار اشتباه و گناه شود، اما هیچ گاه بر گناهی اصرار نمیورزد و تداوم نمیبخشد و پس از انجام گناه توبه میکند. حتی اگر گناهی کوچک و صغیره باشد، تداوم بر آن، گناه را کبیره میسازد، تا چه رسد اصل گناه کبیره باشد.
بنابراین، ایمان هیچ گاه با تداوم بر گناه نمیسازد، چون نشانه عدم اعتقاد و باور به این حکم شرعی است که از طرف خداوند وضع شده است.
در برخی روایات آمده که: در هنگام گناه، انسان مؤمن نیست و اگر خدای ناکرده در این حال از دنیا برود، غیر مؤمن از دنیا رفته است.
در مورد گناه نوشیدن شراب وضع بسیار بدتر است. اگر کسی این گناه را انجام دهد تا چهل روز نماز او پذیرفته نمیشود. برای ترک چنین گناهی باید
اوّلاً: از مضرات آن بر روح و جسم آگاه شوید که برخی از آنها بیان شد.
دوم: متوجه شوید که این گناه شما را از درگاه لطف و رحمت بی پایان الهی دور میسازد و به شیطان نزدیک میکند.
سوم: ایمان خود را به خدا و قیامت قویتر سازید و برای رسیدن به آن، مراقبت بیشتری بر رفتار و عبادات و احکام دیگر داشته باشید و بر انجام صحیح آنها، با تمام شرایط کوشش کنید.
چهارم: برای موفقیت خود در ترک گناه از خداوند یاری بطلبید تا لطف و توفیق الهی در ترک گناه شامل حالتان شود و شما را برانجام عبادات و اطاعت از خداوند موفق سازد.
: پینوشت‏ها
1. مائده(5)، آیه 90. 1 -
2. همان، آیه 91. 2 -
3. بقره(2)، آیه 219. 3 -
4. شهید دستغیب، گناهان کبیره، ج 1، ص 234. 4 -
5. همان، ص 233. 5 -
6. سید هاشم رسولی محلاتی، کیفر گناه، ص 78. 6 -
7 - همان، ص 80.
http://www.porsojoo.com/fa/node/49320